مطالعه و بررسی الگوی بیان ژن aux۱ و تأثیر آن در ایجاد ریشه های نابجا در قلمه های زیتون (olea europaea l.)

زیتون (olea europaea l.) از مهم ترین محصولات حوزه مدیترانه است که صرفاً با قلمه تکثیر می شود. اگرچه ظرفیت ریشه دهی پایین در برخی از ارقام کارآیی تکثیر غیرجنسی زیتون را به شدت تحت تأثیر قرار می دهد اما رشد ریشه های نابجا مرحله کلیدی در تکثیر رویشی این گیاه است. ژن ناقل برون شارش اکسین 1 (aux1) نقش کلیدی را در تشکیل ریشه جانبی در بسیاری از گونه های گیاه ایفا می کند. این ژن صدور iaa از برگ های تازه نمویافته به پریموردیای ریشه جانبی را تحریک می کند. همولوگ پیش فرض این ژن در زیتون با روش طراحی آغازگر چندحالتی از مناطق حفاظت شده رونوشت های aux1 در گیاهان دیگر جداسازی شد. توالی رونوشت و آمینو اسید این ژن در ریشه (oeaux1r) و انتهای قلمه (oeaux1b) با هم تفاوت داشت. احتمالاً این چندشکلی ها می تواند مربوط به نقش کلیدی ژن در بافت های مختلف باشد. به منظور بررسی حالت های بیانی این ژن، آزمایش pcr در زمان واقعی روی قلمه های جمع آوری شده طی ریشه دهی از ژنوتیپ هایی با توان ریشه دهی بالا و پایین انجام شد. همچنین، بیان ژن در بافت های مختلف زیتون نیز بررسی گردید. نتایج مقدماتی نشان داد که بیان ژن های oeaux1r و oeaux1b در انتهای قلمه و ریشه ژنوتیپ های با ریشه دهی بالا افزایش می یابد و پیشنهاد می شود که oeaux1 در ریشه دهی زیتون دخالت دارد. همچنین بررسی های بیوانفورماتیک نشان داد که ژن aux1 در زیتون دارای 8 اگزون است که توالی آن طی تکامل گیاهان حفاظت شده است.